هفتم فروردین ماه 1400 محمدجواد ظریف و وانگ یی Wang Yi وزرای امور خارجه ایران و چین سند توافق نامه همکاری 25 ساله ایران و چین را امضا کردند. این سند که با عنوان رسمی برنامه همکاری های جامع ایران و چین ثبت شده است، حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیر ساخت های مخابراتی و فناوری ارتباطات، بهداشت و تجارت را شامل می شود.
وزیر امور خارجه چین بیان داشت که رابطه پکن با ایران صرف نظر از تحولات جاری دائم و راهبردی خواهد بود. وی افزود "ایران کشوری است که درباره روابطش با سایر کشورها مستقل تصمیم می گیرد و مانند برخی کشورها نیست که با یک تماس موضع خود را تغییر می‌دهند." بر اساس گزارشات، آقای وانگ یی پیش از امضا قرارداد با رئیس جمهور ایران ملاقات کرد.
حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور ایران، این سند را نمونه دیپلماسی موفق خوانده است. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، این سند همکاری را نقشه راهی برای توسعه همکاری های تجاری، اقتصادی و ترابری خوانده است که محوریت خاصی برای توجه به بخش های خصوصی دو کشور در نظر گرفته شده است. وی افزود "در سال ۱۳۹۴ و در جریان سفر رئیس جمهور چین به تهران در ارتباط با این موضوع بحث و گفتگو شد. به این منظور که روابط دو کشور به سطح راهبردی و جامع هدایت شود. در همین راستا چندین بار این سند برای بررسی بین مقام‌های دو کشور رد و بدل شد."
متن قرارداد 25 ساله ایران و چین چیست؟
این سند همکاری با رویکرد برد-برد در زمینه دوجانبه، منطقه ای و روابط بین الملل در 9 بند تنطیم شده است. این طرح تا زمان به امضا رسیدن آن، پروسه چندین ساله را طی نموده است که جزئیات آن از زمان آغاز تا امضای آن به شرح زیر می باشد:
- 3 بهمن 1394
- سفر رسمی آقای شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین به تهران.
- جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین با صدور بیانیه‌ای، سطح روابط دو کشور را به "مشارکت جامع راهبردی" ارتقا دادند.
- حسب پیشنهاد طرف ایرانی به منظور تنظیم روابط بلند مدت در بازه زمانی 25 ساله با چین، طرفین در بند 6 بیانیه تمایل و آمادگی خود برای رایزنی و مذاکره جهت انعقاد سند همکاری بلند مدت را اعلام نمودند.
- مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهور چین، "توافق روسای جمهوری ایران و چین را برای یک روابط استراتژیک 25 ساله، کاملاً درست و حکمت آمیز" دانستند.
- اسفند 1394 ~ بهمن 1397: وزارت امور خارجه در همکاری با وزارتخانه‌ها و نهادهای مختلف داخلی، جلسات متعددی را با هدف احصاء اولویت ها، تدوین پیش نویس و مفاد قابل طرح در این سند برگزار نمودند.
- 2 اسفند 1397: ریاست محترم وقت مجلس شورای اسلامی، دکتر علی لاریجانی که در سفر رسمی به چین توسط وزرای خارجه، اقتصاد و رئیس بانک مرکزی همراهی می‌شدند، در دیدار با آقای شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، از نهایی شدن پیش‌نویس سند 25 ساله در آینده‌ای نزدیک خبر داد.
- اسفند 1397 ~ شهریور 1398: با تکمیل فرآیند بررسی‌های داخلی پیرامون سند، پیش‌نویس سند از سوی ایران نهایی و آماده ارائه به چین گردید.
- 3 شهریور 1398: وزیر امور خارجه ایران، دکتر ظریف در سفر رسمی به چین، پیش نویس برنامه همکاری جامع میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را به وزیر امور خارجه چین تحویل داد.
- فروردین 1399: مخاطب چینی نقطه نظرات خود را بصورت رسمی پیرامون پیش نویس دریافت شده از طرف ایرانی اعلام نمود و نظرات آنان در اختیار نهادهای ملی به منظور اعلام نظر قرار گرفت.
- خرداد 1399: متن پیش‌نویس و جمع‌بندی وزارت امور خارجه از نظرات نهادهای ملی، به منظور بررسی و تصمیم‌گیری، به هیات محترم دولت ارسال شد.
- 3 تیر 1399: هیات محترم دولت به وزارت امور خارجه اجازه داد مذاکرات بر اساس جمع‌بندی فوق الذکر، برای نهایی کردن و امضای برنامه همکاری جامع میان دو کشور را بر اساس منافع بلندمدت پیگیری نمایند.
- 4 تیر 1399: در وبینار وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، طرف ایرانی از ارائه نقطه نظرات پیرامون اصلاحات طرف چینی بر پیش‌نویس سند در آینده‌ای نزدیک خبر داد.
- شهریور 1399: دومین پیش‌نویس سند از سوی طرف ایرانی به طرف چینی تحویل داده شد.
- 19 مهر 1399: دکتر ظریف در سفر رسمی به چین، ابعاد مختلف این سند و چگونگی پیشبرد آن‌را با همتای چینی تبادل نظر نمودند.
- نیمه اسفند 99: طرف چینی نظرات خود را پیرامون برنامه همکاری جامع به طرف ایرانی اعلام نمود.
- 20 اسفند 1399: طرف چینی اعلام آمادگی نمود در صورت نهایی شدن پیش‌نویس برنامه همکاری جامع، در سفر رسمی وزیر امور خارجه چین به ایران سند مذکور به امضای همکاری برسد.
- اسفند 1399: وزارت امور خارجه مراتب را همراه با ارزیابی و پیشنهادات لازم به منظور تصمیم‌گیری به مراجع عالی کشور اطلاع‌رسانی نمود.
- 27 اسفند 1399: تائید مراجع عالی کشور برای امضای برنامه همکاری جامع موسوم به 25 ساله، توسط وزیر امور خارجه کشورمان در سفر رسمی وزیر امور خارجه چین به ایران، به وزارت امور خارجه ابلاغ شد.
- 7 فروردین 1400: برنامه جامع همکاری فیمابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، به امضای وزرای امور خارجه دو کشور رسید.
دانلود متن قرارداد ایران و چین pdf
مفاد برنامه همکاری 25 ساله جامع ایران و چین
این سند به منظور عملیاتی کردن بند ششم بیانیه روسای جمهور دو کشور با هدف ارتقای عملی روابط در سطح مشارکت جامع راهبردی (منتشر شده در در بهمن ماه 1394) و به منظور فراهم ساختن بستری مناسب برای توسعه همه جانبه همکاریها تدوین گردیده است.
سند حاضر یک برنامه جامع در بازه زمانی بلندمدت (25 ساله) رویکردی مبتنی بر احترام متقابل و منافع برد- برد در زمینه روابط دو جانبه، منطقه‌ای و بین المللی را مدنظر قرار داده است.
دو تمدن کهن آسیایی با تاریخی دیرینه و همکاری نزدیک در عرصه‌های تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی بر یک نقشه راه و افق بلندمدت روابط در عرصه‌های مختلف برای تحقق مشارکت جامع راهبردی و ارتقای عملی آن توافق نموده‌اند.
به رسمیت شناختن اشتراکات فرهنگی، تقویت چندجانبه‌گرایی، حمایت از حق دولت‌ها برای برخورداری از حق حاکمیت برابر و تاکید بر بومی بودن مدل توسعه از جمله موارد ذکر شده در سند می‌باشد.
اشتراک نظر دو کشور در ارتباط با بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه مبارزه با یکجانبه‌گرایی زمینه لازم برای بسط همکاریها در عرصه بین‌المللی بین ایران و چین را فراهم آورده است.
این سند برنامه‌ای است سیاسی، راهبردی، اقتصادی و فرهنگی که عرصه‌های مختلف همکاری دو کشور ایران و چین را مدنظر قرار داده است.
در بعد سیاسی - راهبردی برنامه همکاری جامع ایران و چین چگونه خواهد بود؟
- طرفین ضمن ارتقای تبادلات، رایزنی و همکاری‌های نزدیک خود در موضوعات مورد نظر، در نهادهای منطقه‌ای و در نهاد های بین‌المللی افزایش می‌دهند.
- طرفین زیرساخت‌های دفاعی، مقابله با تروریسم و همکاری در عرصه‌های مختلف دفاعی را تقویت خواهند کرد.
در بعد اقتصادی برنامه همکاری جامع ایران و چین چگونه خواهد بود؟
- با توجه به اتفاق نظر دو کشور بر اینکه ظرفیت‌های بالقوه برای همکاریها فراتر از وضعیت کنونی است، ایران و چین همکاری‌های اقتصادی خود را به ویژه در پیوند دادن ایران به زنجیره ارزش محور از طریق تکمیل زنجیره‌های مکمل فرآوری داخلی و تولید مشترک به منظور تامین بازارهای داخلی دو کشور و کشورهای ثالث و در نهایت بهره برداری از ظرفیت‌های ایران از جمله نیروی کار جوان و ماهر تاکید می نمایند.
- همکاری در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و ...) مبتنی بر دغدغه‌های توسعه ملی پایدار و زیست محیطی در سند مورد تاکید قرار دارند.
- با هدف بهره‌برداری از مزایای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک، بر مشارکت موثر ایران در ابتکار کمربند-راه طرف چینی تاکید شد.
- همکاری در زمینه‌های زیرساختی، ارتباطی (ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی)، مخابراتی، علمی-فناوری، آموزشی و سلامت مورد تاکید قرار گرفت.
- تسهیل همکاری‌های بخش خصوصی از طریق رفع موانع همکاری مورد توجه بوده است.
- تسهیل همکاری‌های مالی-بانکی، گمرکی، مقررات‌زدایی، و همکاری در توسعه مناطق ویژه و آزاد تجاری و صنعتی از جمله در سواحل مکران و تقویت همکاری‌های غیرنفتی با تمرکز بر حوزه کشاورزی و دانش بنیان مورد تاکید قرار گرفت.
- تسهیل همکاریها در زمینه سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌ها و همکاری‌های اقتصادی؛
در بعد فرهنگی برنامه همکاری جامع ایران و چین چگونه خواهد بود؟
- در سند مذکور بر افزایش شناخت متقابل از طریق ارتقاء تبادلات مردمی (گردشگری)، رسانه‌ای، سازمان‌های مردم‌نهاد، انجمن‌های دوستی و همکاری دانشگاهی تاکید شده است.
- طرفین در این رابطه سرمایه‌گذاری و کمک به تکمیل زیرساخت‌های لازم برای ارتقاء همکاری‌های فرهنگی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت گردشگری را مدنظر قرار داده‌اند.
برنامه همکاری جامع ایران و چین حاوی چه مفاد و محتوایی نیست؟
- این سند در راستای صلح، ثبات و توسعه منطقه ای و بین المللی تدوین شده و لذا در مخالفت با هیچ طرف ثالثی و یا برای مداخله در امور هیج کشوری نیست.
- این سند یک نقشه راه برای همکاری های جامع دو کشور ایران و چین بوده و لذا حاوی هیچ قراردادی نمیباشد.
- در هیچ کجای سند کمی سازی در خصوص چشم انداز همکاریها اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا راهبردی نشده است و لذا حاوی هیچ رقم و عدد خاصی از جمله در خصوص سرمایه گذاری و یا منابع مالی و پولی نمیباشد.
- این سند 25 ساله نامگذاری شده است تا کلیت برنامه همکاری جامع دو کشور در این بازه زمانی بلندمدت دیده و پیگیری شود. بدیهی است بازه زمانی اجرای هر قرارداد دوجانبه ای بر اساس پیش بینی مندرج در خود قرارداد تعیین می شود.
- در این سند، واگذاری هیچ منطقه و یا هیچ انحصار متقابل و یا یکجانبه ای مطرح نبوده و لذا فاقد اعطاء هرگونه حق انحصاری است.
- در این سند مدیریت، اداره و یا بهره برداری از هیج منطقه و یا حوزه ای واگذار نشده است.
زمان اجرای عملی سند همکاری (قرارداد) ایران و چین
برنامه همکاری جامع ایران و چین از تاریخ امضا طرفین به مدت 25 سال اجرایی خواهد بود که متن قرارداد در سه نسخه به زبان چینی، فارسی و انگلیسی به امضا می رسد. هر یک از سه نسخه از اعتبار یکسان برخوردار هستند و در مواقع اختلاف، نسخه انگلیسی ملاک عمل می باشد.
نظر دولت ها در مورد برنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین
جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، هنگامی که عصر یکشنبه در هشتم فروردین ماه از سوی خبرنگاران نسبت به امضای توافق نامه 25 ساله ایران و چین مورد سوال قرار گرفت چین بیان نمود که "یک سال است که نگران این مساله بوده ام." او از توضیحات بیشتر در مورد نگرانی های خود امتناع ورزید.
اطلاع از آخرین اخبار